Hội thảo phổ biến kết quả nghiên cứu Đề tài “Nghiên cứu hoạt động cho vay ngang hàng: Kinh nghiệm quốc tế và khuyến nghị cho Việt Nam”

Sáng 28/9/2022, Viện Chiến lược Ngân hàng (CLNH) đã tổ chức buổi Hội thảo giới thiệu kết quả nghiên cứu của Đề tài khoa học và công nghệ cấp Bộ: “Nghiên cứu hoạt động cho vay ngang hàng: Kinh nghiệm quốc tế và khuyến nghị cho Việt Nam” (mã số ĐTNH.018/20) do TS. Bùi Tín Nghị – nguyên Giám đốc Học viện Ngân hàng làm chủ nhiệm.

Toàn cảnh Hội thảo

Phát biểu khai mạc Hội thảo, TS. Phạm Minh Tú – Phó Viện trưởng Viện Chiến lược Ngân hàng cho biết, Việt Nam hiện đang trong quá trình chuyển đổi số nhanh chóng, trong đó ngân hàng được coi là một trong những lĩnh vực tiên phong đi đầu trong quá trình này. Nhìn rộng ra trong lĩnh vực ngân hàng – tài chính nói chung, ngày càng có nhiều mô hình kinh doanh mới ra đời dựa trên nền tảng ứng dụng công nghệ số, nổi lên là mô hình cho vay ngang hàng (P2P lending).

Thực tế, hoạt động cho vay ngang hàng đã phát triển mạnh mẽ ở nhiều nước trên thế giới, tại Việt Nam mô hình này cũng đã có những bước đi đầu tiên. Phải nhìn nhận rằng P2P lending là một xu thế tất yếu, vì vậy hoạt động cho vay ngang hàng đang đặt ra yêu cầu cho các cơ quan quản lý, các ngân hàng thương mại (NHTM), công ty Fintech cần chủ động có các bước đi phù hợp để mô hình này phát triển theo hướng tích cực cho thị trường và hạn chế thấp nhất rủi ro.

TS. Phạm Minh Tú, Phó Viện trưởng Viện Chiến lược Ngân hàng

phát biểu khai mạc Hội thảo.

Đại diện nhóm nghiên cứu, TS. Bùi Tín Nghị – nguyên Giám đốc Học viện Ngân hàng đã trình bày kết quả nghiên cứu của Đề tài với 04 nội dung chính, bao gồm: (i) Cơ sở lý luận về hoạt động cho vay ngang hàng; (ii) Kinh nghiệm quốc tế về hoạt động cho vay ngang hàng và bài học cho Việt Nam; (iii) Thực trạng hoạt động cho vay ngang hàng tại Việt Nam; (iv) Khuyến nghị đối với hoạt động cho vay ngang hàng tại Việt Nam.

Theo đó, cho vay ngang hàng là hoạt động cho vay được thiết kế và xây dựng trên nền tảng ứng dụng công nghệ số để kết nối trực tiếp người đi vay với người cho vay mà không thông qua các tổ chức trung gian tài chính. Toàn bộ hoạt động phê duyệt khoản vay, giải ngân, trả nợ giữa người đi vay và người cho vay được thực hiện trên nền tảng giao dịch trực tuyến, được lưu trữ bằng các bảng ghi điện tử, số hóa trên hệ thống cơ sở dữ liệu của các công ty P2P lending.

TS. Bùi Tín Nghị – Chủ nhiệm Đề tài trình bày kết quả nghiên cứu tại Hội thảo.

Kết quả khảo sát của nhóm nghiên cứu chỉ ra trong những năm vừa qua, cho vay ngang hàng đã phát triển nhanh trên thế giới. Tại Việt Nam, thống kê có khoảng hơn 100 công ty đang cho vay ngang hàng với quy mô và doanh số không ngừng tăng lên. Hoạt động P2P lending giúp tăng khả năng tiếp cận các dịch vụ tài chính của người dân, doanh nghiệp nhỏ và vừa, đóng góp vào mục tiêu thúc đẩy tài chính toàn diện quốc gia. Tuy nhiên, để mô hình này hoạt động một cách bài bản và đúng định hướng, vẫn còn nhiều khoảng trống đặc biệt là việc hoàn thiện hành lang pháp lý.

Theo nhóm nghiên cứu, mặc dù đang có bước phát triển mạnh mẽ nhưng hiện nay Việt Nam chưa có một quy định pháp luật cụ thể từ phía cơ quan quản lý liên quan đến việc tạo lập khuôn khổ pháp lý cho hoạt động cho vay ngang hàng. Có một số quy định có liên quan nhưng hiện đang nằm “rải rác” và không có sự quản lý tập trung.

Nhóm nghiên cứu đề xuất, trước mắt trong thời gian chưa có các quy định cụ thể để quản lý hoạt động P2P lending, cần sớm ban hành Nghị định quy định về Cơ chế thử nghiệm có kiểm soát hoạt động công nghệ tài chính (Fintech) trong lĩnh vực ngân hàng (trong đó P2P lending được coi là một hoạt động cụ thể được quy định).

Cùng với đó, do P2P là mô hình kinh doanh mới nên cần có sự phối hợp, tham gia của nhiều bộ, ngành để tiến hành rà soát, sửa đổi, bổ sung nhiều quy định có liên quan tại Luật Doanh nghiệp, Luật đầu tư, Luật Giao dịch điện tử, Luật An ninh mạng, Pháp lệnh ngoại hối, Sàn giao dịch điện tử được quy định tại Nghị định 52/2013/NĐ-CP về thương mại điện tử, Nghị định 96/2016/NĐ-CP quy định điều kiện về an ninh, trật tự đối với một số ngành nghề kinh doanh có điều kiện,…

Trao đổi tại Hội thảo, các đại biểu đều nhận định hoạt động cho vay ngang hàng góp phần thúc đẩy tài chính toàn diện, mở rộng khả năng và tạo thêm kênh tiếp cận nguồn lực tài chính cho khách hàng, nhất là đối với các đối tượng yếu thế trong xã hội (có khả năng tiếp cận internet), qua đó góp phần đẩy lùi tình trạng “tín dụng đen”.

Tuy nhiên, hoạt động cho vay ngang hàng cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro (rủi ro cho vay, rủi ro thông tin, rủi ro phòng chống rửa tiền, rủi ro an ninh mạng…) có thể tác động bất lợi, bất ổn đến hệ thống tài chính nói chung, hệ thống ngân hàng nói riêng nếu phát triển không có sự kiểm soát giống như bài học của thị trường Trung Quốc.

Chính vì vậy, kết quả nghiên cứu của Đề tài có ý nghĩa quan trọng trong bối cảnh hiện nay, là tài liệu tham khảo quý báu cho các cơ quan quản lý nhà nước cũng như các TCTD, công ty Fintech để hiểu rõ hơn hoạt động cho vay ngang hàng, nhằm phát huy tối đa những lợi thế của loại hình này và chủ động có các giải pháp hạn chế những rủi ro có thể phát sinh.

Tin bài & Ảnh: Thời báo Ngân hàng; Viện Chiến lược Ngân hàng