Hội thảo “Tăng cường khả năng tiếp cận và hấp thụ vốn của khu vực doanh nghiệp: Khó khăn, thách thức và quyết tâm”

Ngày 22/8/2023 tại khách sạn Melia, Thành phố Hà Nội đã diễn ra Hội thảo cấp ngành của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) với chủ đề “Tăng cường khả năng tiếp cận và hấp thụ vốn của khu vực doanh nghiệp: Khó khăn, thách thức và quyết tâm”. Hội thảo do Viện Chiến lược Ngân hàng phối hợp với các đơn vị liên quan tổ chức.

Phó Thống đốc Thường trực NHNN Đào Minh Tú phát biểu khai mạc Hội thảo

Hội thảo có sự tham dự và chủ trì của Phó Thống đốc Thường trực NHNN Đào Minh Tú. Tới tham dự Hội thảo có khoảng 250 đại biểu, khách mời là đại diện các vụ, cục, đơn vị thuộc NHNN; đại diện các bộ, ban, ngành, viện nghiên cứu, trường đại học; đại diện các tổ chức tín dụng, các hiệp hội ngành nghề, các công ty, doanh nghiệp,…

Phát biểu khai mạc, Phó Thống đốc Đào Minh Tú nhận định, hiện bối cảnh kinh tế trong và ngoài nước có nhiều trở ngại, thách thức, gây áp lực lớn đối với hoạt động của các doanh nghiệp trong nền kinh tế. Theo Báo cáo Đầu tư thế giới do Hội nghị Liên Hợp quốc về thương mại và phát triển (UNCTAD) công bố mới đây, dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) toàn cầu đã giảm 12% trong năm 2022, riêng các nước phát triển giảm 37%. Nhiều thị trường xuất khẩu lớn của Việt Nam bị thu hẹp, như Hoa Kỳ thu hẹp 20%, EU 11%, Trung Quốc 10%… Sang đến năm 2023, tình hình càng trở nên khó khăn hơn. Bằng chứng là tăng trưởng kinh tế 6 tháng đầu năm ở mức thấp kể từ năm 2011 đến nay (ngoại trừ năm 2020), khu vực sản xuất liên tục bị thu hẹp trong nhiều tháng, doanh nghiệp đăng ký thành lập mới giảm cả về số lượng và quy mô vốn trong khi số lượng doanh nghiệp ngừng hoạt động và giải thể tiếp tục tăng. Số doanh nghiệp tiếp cận tín dụng trong những tháng đầu năm cũng giảm 1000 doanh nghiệp.

Trước tình hình hiện nay, theo Phó Thống đốc, việc tháo gỡ khó khăn cho sản xuất kinh doanh, duy trì và khôi phục sức khỏe của khu vực doanh nghiệp là ưu tiên hàng đầu, trong đó sự suy giảm khả năng tiếp cận và hấp thụ vốn là vấn đề được đặc biệt quan tâm, cần nhanh chóng đưa ra các giải pháp, chính sách hiệu quả để tháo gỡ. Chính vì vậy, thời gian qua, Chính phủ đã chỉ đạo sát sao, quyết liệt đối với các bộ, ngành trong việc triển khai đồng bộ nhiều chính sách hỗ trợ khá toàn diện, tác động lên cả về phía cung và cầu để hỗ trợ doanh nghiệp. Có thể kể đến các chính sách về miễn, giảm thuế, phí và lệ phí; hỗ trợ về tài chính và tín dụng; thúc đẩy xuất khẩu, và bảo vệ chuỗi cung ứng… Và đến nay, sự sát sao và quyết liệt này của Chính phủ, sự vào cuộc kịp thời của các bộ, ngành đã từng bước tháo gỡ các khó khăn, thách thức, khôi phục niềm tin trong cộng đồng doanh nghiệp.

Trong dòng chảy chính sách đó, Phó Thống đốc cho biết, NHNN đã điều hành chính sách tiền tệ chủ động, linh hoạt, kịp thời, hiệu quả, đảm bảo kiểm soát lạm phát, ổn định thị trường tiền tệ, sự an toàn của hệ thống ngân hàng, góp phần ổn định kinh tế vĩ mô, hỗ trợ tăng trưởng kinh tế. Trong đó, những nỗ lực giảm mặt bằng lãi suất trong nền kinh tế, cơ cấu lại thời hạn trả nợ, giữ nguyên nhóm nợ, giảm phí thanh toán… đã góp phần hỗ trợ khu vực doanh nghiệp vượt qua các khó khăn, thách thức, duy trì hoạt động sản xuất – kinh doanh để từng bước phục hồi. Tuy nhiên, tín dụng chỉ mới có tín hiệu tăng trở lại từ tháng 6, sang đến cuối tháng 7, tăng trưởng tín dụng đạt khoảng 4,6%, giảm đáng kể so với cùng thời điểm năm 2022 (9,54%). Điều này cho thấy khả năng hấp thụ vốn tín dụng của doanh nghiệp đang rất khó khăn. Giải quyết vấn đề này sao cho có hiệu quả là một thách thức lớn của ngành Ngân hàng.

Theo Phó Thống đốc, những nỗ lực để hỗ trợ, tháo gỡ khó khăn cho khu vực doanh nghiệp, nhất là trong việc tiếp cận và hấp thụ vốn, đã đạt được những kết quả không thể phủ nhận. Tuy nhiên, tình hình kinh tế trong và ngoài nước được dự báo tiếp tục có nhiều bất định, chúng ta sẽ còn phải đối mặt với các khó khăn, thách thức từ nhiều phía. Thực tế, nhiều doanh nghiệp vẫn tiếp tục phản ánh không ít khó khăn. Vì vậy, để giải quyết vấn đề này cần phải tiếp tục có sự chung tay, đồng sức, đồng lòng và sự nỗ lực hơn nữa của các bộ, ngành và các chủ thể trong nền kinh tế để giúp cho khu vực doanh nghiệp phục hồi ổn định và tiếp tục phát triển.

Toàn cảnh Hội thảo

Mở đầu Phiên thứ nhất của Hội thảo, PGS. TS Phạm Thế Anh – Trưởng Khoa Kinh tế học, Trường Đại học Kinh tế quốc dân đã phân tích, làm rõ những khó khăn, thách thức mà Việt Nam phải đối mặt trong nửa đầu năm 2023, đồng thời đề cập đến triển vọng kinh tế, những nguy cơ phải đối mặt trong thời gian tới. Đây là cơ sở để các diễn giả trao đổi sâu hơn về các giải pháp đã được Chính phủ chỉ đạo và các bộ, ngành thực thi, cũng như những suy nghĩ, trăn trở về cách thức để tiếp tục triển khai tốt hơn các giải pháp này.

PGS. TS Phạm Thế Anh – Trưởng Khoa Kinh tế học, Trường Đại học Kinh tế quốc dân trình bày tham luận tại Hội thảo

Phiên thảo luận thứ nhất diễn ra với chủ đề: “Sự quyết liệt trong chỉ đạo của Chính phủ và sự vào cuộc của các bộ, ngành” do TS. Nguyễn Đình Cung  – Nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương điều phối.

Theo đó, môi trường đầu tư kinh doanh thuận lợi được xem là “bệ đỡ” giúp cho doanh nghiệp hoạt động ổn định và phát triển, thu hút thêm nhiều nhà đầu tư mới gia nhập thị trường, thúc đẩy kinh tế phát triển, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia. Từ năm 2014 tới nay, Chính phủ xác định cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia là một trong những trọng tâm chính sách kinh tế. Với sự quyết tâm đó, môi trường đầu tư, kinh doanh của Việt Nam trong những năm gần đây đã đạt những kết quả khá tích cực, không chỉ thể hiện ở sự tham gia của các bộ, ngành, địa phương mà còn thể hiện qua các chỉ số đạt được theo đánh giá của nhiều tổ chức thế giới.  Tuy nhiên, trước những tác động của đại dịch Covid 19, chiến tranh,… , khó khăn, thách thức mới đã xuất hiện và vẫn còn nhiều yếu tố bất ổn, Chính phủ đã yêu cầu các bộ ngành, địa phương tiếp tục đẩy mạnh hoàn thiện thể chế, cơ chế, chính sách tạo lập môi trường kinh doanh thuận lợi, bình đẳng, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia; tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp; quan tâm cắt giảm chi phí cho doanh nghiệp; tăng tính minh bạch, bình đẳng trong tiếp cận các nguồn lực; tăng cường bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của doanh nghiệp, chủ doanh nghiệp, người lao động và các bên liên quan.

Tại phiên thảo luận thứ nhất, các diễn giả đã trao đổi về các chính sách mà các bộ, ngành đã triển khai trong thời gian vừa qua cũng như chia sẻ quan điểm về việc triển khai hiệu quả các giải pháp này trong thời gian tới.

Các diễn giả tham gia Phiên thảo luận thứ nhất

Tham luận mở đầu Phiên thứ hai của Hội thảo, bà Hà Thu Giang, Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế NHNN đã chia sẻ về các chính sách mà ngành Ngân hàng đã thực hiện để tạo thuận lợi cho việc tiếp cận và tăng khả năng hấp thụ vốn tín dụng của người dân, doanh nghiệp. Ngoài các giải pháp điều hành thường xuyên theo hướng mở rộng tín dụng phù hợp với nhu cầu và khả năng hấp thụ vốn của nền kinh tế, NHNN đã đưa ra các giải pháp tín dụng đặc thù, tháo gỡ khó khăn cho những ngành, lĩnh vực như bất động sản, lâm sản, thủy sản,… Bên cạnh đó, các TCTD cũng đã chủ động tiết giảm chi phí để giảm lãi suất, đơn giản hóa thủ tục cho vay, đa dạng hóa sản phẩm, dịch vụ ngân hàng để đồng hành cùng với doanh nghiệp.

Bà Hà Thu Giang, Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế, NHNN  

Tiếp theo Phiên thứ hai, TS. Nguyễn Minh Thảo – Trưởng ban Nghiên cứu môi trường kinh doanh và năng lực cạnh tranh, Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) đã cung cấp một bức tranh tổng thể về môi trường đầu tư kinh doanh của doanh nghiệp, đáng chú ý là các diễn biến cảnh báo về việc doanh nghiệp gia nhập và rút khỏi thị trường, vấn đề suy giảm cơ hội việc làm, tình trạng thiếu lạc quan về cơ hội kinh doanh,.. và những rào cản về tài chính xuất phát từ nhiều yếu tố như: Lãi suất, kênh huy động vốn, vai trò của các Quỹ phát triển, Quỹ bảo lãnh tín dụng doanh nghiệp nhỏ và vừa, mức đóng bảo hiểm xã hội, thời hạn gói hỗ trợ về thuế, phí, chi phí tuân thủ…

TS. Nguyễn Minh Thảo – Trưởng ban Nghiên cứu môi trường kinh doanh và năng lực cạnh tranh, CIEM trình bày tham luận tại Hội thảo

Phiên thảo luận thứ hai diễn ra với chủ đề: “Giải pháp trọng tâm, trọng điểm để tháo gỡ điểm nghẽn, khai thông dòng vốn, thúc đẩy phát triển kinh tế” do TS. Võ Trí Thành – Viện trưởng Viện Nghiên cứu chiến lược thương hiệu và cạnh tranh điều phối.

Tại Phiên thảo luận, TS Võ Trí Thành đã khái quát lại những vấn đề đã được thảo luận trong Phiên thứ nhất và phần tham luận của Phiên thứ hai. Qua đó, khẳng định để có thể tăng cường khả năng tiếp cận và hấp thụ vốn cho doanh nghiệp cần có sự nỗ lực từ nhiều phía: (i) từ các bộ, ngành trong việc ban hành cơ chế chính sách hỗ trợ tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho doanh nghiệp, tạo lập môi trường kinh doanh đầu tư thuận lợi; (ii) từ bản thân các doanh nghiệp trong việc nâng cao năng lực điều hành, năng lực tài chính bền vững, coi trọng và phát huy trách nhiệm đối với xã hội. Trên tinh thần đó, các diễn giả đã là đại diện các bộ, ngành, hiệp hội ngành nghề, các doanh nghiệp đã trao đổi, chia sẻ thẳng thắn trong việc đề xuất, tìm ra các giải pháp trọng tâm, trọng điểm hướng tới tăng cường khả năng tiếp cận và hấp thụ vốn cho doanh nghiệp, thúc đẩy kinh tế phát triển.

Các diễn giả tham gia Phiên thảo luận thứ hai

Phát biểu kết luận Hội thảo, Phó Thống đốc Thường trực Đào Minh Tú một lần nữa nhấn mạnh sức nóng của chủ đề Hội thảo đang thảo luận, cũng như đánh giá cao sự đóng góp trí tuệ, trách nhiệm của các diễn giả, các nhà khoa học và sự quan tâm sâu sắc của cộng đồng doanh nghiệp cho Hội thảo. Phó Thống đốc đánh giá, các nội dung trình bày và thảo luận tại Hội thảo rất có giá trị, các ý kiến đã được thảo luận thẳng thắn, trực diện, khoa học và đa chiều.

Phó Thống đốc Thường trực NHNN Đào Minh Tú phát biểu kết luận Hội thảo

Phó Thống đốc cho rằng, trong bối cảnh hiện nay, khó khăn còn kéo dài và khó dự đoán, do vậy rất cần sự đồng bộ, thực thi trong quá trình triển khai chính sách. Riêng thị trường bất động sản trên 90% là khó khăn về mặt pháp lý. Thời gian qua, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo rất quyết liệt nhằm đưa ra các giải pháp tháo gỡ khó khăn cho thị trường bất động sản. Về phía NHNN cũng coi đây là vấn đề rất trọng tâm, để làm sao tạo điều kiện cho thị trường bất động sản phát triển, bởi lĩnh vực này là một trong những động lực giúp tăng trưởng nền kinh tế.

Phó Thống đốc cũng chỉ ra một số vấn đề khó khăn trong điều hành chính sách tiền tệ hiện nay mà ngành Ngân hàng phải tính toán và giải quyết một cách hài hòa, chẳng hạn như vấn đề giảm lãi suất nhưng phải đảm bảo khối lượng tín dụng, đảm bảo kiểm soát chất lượng tín dụng và ổn định tỷ giá, đảm bảo niềm tin và thu hút vốn đầu tư hay việc giảm lãi suất cho vay nhưng phải hạn chế giảm lãi suất huy động ở mức độ phù hợp; thúc đẩy và tăng trưởng tín dụng, đây là yêu cầu rất cấp thiết lúc này nhưng lại phải đảm bảo chất lượng tín dụng không để nợ xấu tăng, đảm bảo an toàn hệ thống.

Đối với vấn đề tín dụng, theo Phó Thống đốc, chúng ta phải nhận diện đúng điểm nghẽn để có thể khơi thông dòng vốn, tháo gỡ điểm còn khó khăn. Tuy nhiên, cũng cần chia sẻ với Chính phủ, Nhà nước, các bộ, ngành lúc này, bởi hiện nay chính sách đã rất quyết liệt, có thể nói là hàng ngày, hàng giờ, hướng đến mục tiêu cuối cùng là để nền kinh tế không bị trầm lắng, tăng trưởng, đảm bảo an sinh xã hội và giải quyết được việc làm cho người dân.

Tin bài & Ảnh: Vụ Truyền thông NHNN, Thời báo Ngân hàng, Viện CLNH